10 nguyên nhân chính gây ra đái tháo đường type 2 như: Do yếu tố di truyền; Đái tháo đường thai kỳ; Do thừa cân, béo phì; Ít vận động; Chế độ ăn uống và sinh hoạt; Tuổi tác; Tăng huyết áp; Rối loạn lipid máu; Rối loạn dung nạp glucose; Do sắc tộc.
Đái tháo đường type 2 đang trở thành một vấn đề y tế phổ biến. Năm 2021, trên thế giới ước tính có khoảng 537 triệu người bị bệnh đái tháo đường. Việc nhận thức rõ về các nguyên nhân có thể giúp phòng tránh hiệu quả căn bệnh này. Dưới đây là bài viết 10 nguyên nhân chính gây ra đái tháo đường type 2.
Đái tháo đường type 2 là gì?
Đái tháo đường type 2 là một trong những dạng tiểu đường phổ biến xuất hiện khi cơ thể gặp khó khăn trong việc sử dụng insulin một cách hiệu quả.
Trong những năm gần đây, đái tháo đường type 2 đang ngày càng trở nên phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên. Sự gia tăng này chủ yếu liên quan đến lối sống ít vận động, thừa cân, béo phì,… Việc hiểu rõ về đái tháo đường type 2 là bước đầu tiên quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh và tránh các biến chứng có thể xảy ra.
>>> Xem thêm về: Hiểu đúng về bệnh đái tháo đường và hậu quả
Phân biệt đái tháo đường type 1 và type 2
Bệnh đái tháo đường chia thành hai loại chính, đó là Đái Tháo Đường Type 1 và Type 2. Đái Tháo Đường Type 1 chiếm khoảng 10% tổng số trường hợp, trong khi Type 2 chiếm đến gần 90%.
| Đặc Điểm | Đái Tháo Đường Type 1 | Đái Tháo Đường Type 2 |
| Độ Tuổi Phổ Biến | Thường xuất hiện ở trẻ em, thanh thiếu niên dưới 30 tuổi. | Gặp ở người trưởng thành, chủ yếu trên 30 tuổi. |
| Thể Trạng Khi Phát Bệnh | Thường gầy hoặc sút cân nhanh chóng. | Thường thấy ở người béo, thừa cân hoặc rất béo. |
| Khởi Phát | Nhanh chóng, với các triệu chứng rõ ràng. | Thường chậm, đôi khi không có triệu chứng rõ ràng. |
| Triệu Chứng | Ăn nhiều, uống nhiều, đái nhiều, khát nhiều, gầy nhanh. | Triệu chứng ít rõ ràng, có thể phát hiện qua khám định kỳ. |
| Lý Do Phát Bệnh | Tuyến tụy không sản xuất đủ insulin. | Cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả hoặc sản xuất ít insulin. |
Bảng phân biệt đái tháo đường type 1 và đái tháo đường type 2
10 nguyên nhân chính gây ra đái tháo đường type 2
Đái tháo đường tuýp 2, một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng, xảy ra do suy giảm chức năng của hormone insulin. Có nhiều yếu tố nguy cơ góp phần làm tăng khả năng mắc bệnh này, bao gồm:
Do yếu tố di truyền
Nếu có người thân trong gia đình mắc bệnh tiểu đường, nguy cơ này càng cao. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tỉ lệ người mắc đái tháo đường tuýp 2 ở cặp sinh đôi cùng trứng lên tới 90%. Điều này cho thấy ảnh hưởng đáng kể của gen di truyền.
Hầu hết những người mắc đái tháo đường tuýp 2 đều có ít nhất một người thân trong gia đình cũng mắc căn bệnh này.
Đái tháo đường thai kỳ
Phụ nữ từng mắc đái tháo đường trong thai kỳ có nguy cơ cao phát triển đái tháo đường tuýp 2 sau này.
Do thừa cân, béo phì
Khi thừa cân, đặc biệt là béo phì vùng bụng, cơ thể bạn phải đối mặt với khó khăn trong việc sử dụng insulin. Mô mỡ, nhất là quanh vùng bụng, không chỉ tích trữ năng lượng mà còn tiết ra các hormon gây cản trở tác dụng của insulin.
Điều này làm tăng khả năng đề kháng insulin dẫn đến nguy cơ phát triển đái tháo đường type 2.
Ít vận động
Lối sống ít vận động không chỉ dẫn đến tăng cân và béo phì mà còn là yếu tố chính làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường type 2. Khi cơ thể thiếu hoạt động, khả năng tiêu thụ năng lượng giảm, dẫn đến tích tụ mỡ và các vấn đề về chuyển hóa. Từ đó làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt
Chế độ ăn uống và sinh hoạt tác động đến đái tháo đường type 2. Một chế độ ăn giàu calo và ít chất xơ có thể tăng nguy cơ mắc đái tháo đường type 2. Ăn uống không cân đối không chỉ làm tăng cân mà còn ảnh hưởng đến cách cơ thể xử lý glucose, góp phần vào nguy cơ phát triển bệnh.
Tuổi tác
Nguy cơ mắc bệnh tăng đáng kể ở những người trên 45 tuổi, khi cơ thể bắt đầu giảm khả năng chuyển hóa glucose một cách hiệu quả.
Tăng huyết áp
Người mắc tăng huyết áp có nguy cơ cao hơn mắc đái tháo đường type 2, do các yếu tố nguy cơ chung giữa hai tình trạng sức khỏe này.
>>> Xem thêm về: 6 vi chất ảnh hưởng đến chỉ số đường huyết bình thường
Rối loạn lipid máu
Điều này ảnh hưởng đến nguy cơ đái tháo đường type 2. Mức cholesterol không lành mạnh, đặc biệt là LDL cholesterol cao và HDL cholesterol thấp, làm tăng nguy cơ mắc bệnh, liên quan đến sự tích tụ mỡ và đề kháng insulin.
Rối loạn dung nạp glucose
Tình trạng này diễn ra khi mức đường huyết trong cơ thể cao hơn mức bình thường nhưng chưa đủ để được chẩn đoán là đái tháo đường. Đây là dấu hiệu cảnh báo sớm, cho thấy rằng cơ thể bắt đầu gặp khó khăn trong việc xử lý glucose, nguy cơ bệnh phát triển.
Do sắc tộc
Nguy cơ đái tháo đường type 2 có thể gia tăng ở một số sắc tộc như Mỹ da đen, Mỹ bản địa, người Mỹ Gốc La tinh, Mỹ gốc Á, dân châu Mỹ La tinh, người gốc Nam Á, một số đảo vùng Thái Bình Dương. Việc ăn thức ăn nhanh giàu đường và calo, làm tăng tỉ lệ béo phì.
Hiểu biết về các nguyên nhân sẽ giúp phòng ngừa và can thiệp sớm đối với đái tháo đường type 2. Khi nhận biết sớm các dấu hiệu này, chúng ta có thể áp dụng các biện pháp như thay đổi lối sống và chế độ ăn uống, từ đó giảm thiểu nguy cơ phát triển thành đái tháo đường type 2.
Dấu hiệu nhận biết của bệnh đái tháo đường tuýp 2
Dấu hiệu nhận biết của đái tháo đường tuýp 2 bao gồm:
- Nhìn mờ: Sự thay đổi lượng đường huyết có thể ảnh hưởng đến thị lực.
- Mệt mỏi: Cảm giác kiệt sức không rõ nguyên nhân.
- Ăn nhiều nhưng vẫn đói: Dù ăn nhiều, cơ thể không sử dụng glucose hiệu quả, dẫn đến cảm giác đói liên tục.
- Uống nhiều và khát thường xuyên: Cơ thể cố gắng loại bỏ lượng đường cao qua nước tiểu.
- Đi tiểu thường xuyên, đặc biệt vào ban đêm: Do thận phải làm việc nhiều hơn để loại bỏ glucose.
- Vết thương lâu lành: Lượng đường huyết cao ảnh hưởng đến quá trình lành thương.
- Đau và tê ở chân hoặc tay: Dấu hiệu của tổn thương thần kinh do đường huyết cao.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Cơ thể yếu và dễ bị nhiễm trùng.
- Tê hoặc ngứa ran ở bàn tay và bàn chân: Tình trạng này xảy ra do tổn thương thần kinh.
- Thay đổi màu da, đặc biệt ở những vùng da chịu ma sát nhiều.
>>> Xem thêm về: 25 Cách giải độc gan cho người nghiện rượu
Phòng ngừa đái tháo đường type 2
Khác biệt so với đái tháo đường type 1, đái tháo đường type 2 có thể được phòng tránh hiệu quả thông qua thay đổi thói quen hằng ngày. Bao gồm:
- Thường xuyên theo dõi cân nặng: Giảm cân ít nhất 7% – 10% trọng lượng cơ thể, sẽ hạn chế được nguy cơ bị bệnh tiểu đường. Có thể xin bác sĩ tư vấn về chế độ giảm cân phù hợp với cơ thể.
- Tập thể dục đều đặn: Các bài tập có thể áp dụng như aerobic, đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội,… tranh thủ 30 phút/ngày. Tránh ngồi quá lâu một chỗ, cứ 30 phút thì nên đứng dậy, đi lại,…
- Bổ sung chất từ các loại rau, hoa quả: Cà chua, ớt chuông, rau lá xanh, bông cải xanh, súp lơ trắng, đậu gà, đậu lăng, ngũ cốc nguyên hạt,…Tuyệt đối tránh xa các thực phẩm chứa nhiều đường như bánh ngọt, thực phẩm chế biến nhiều đường, nước ép trái cây,…
- Bổ sung các chất béo tốt: Dầu ô liu, dầu hạt cải, hướng dương, hạnh nhân, hạt lanh, hạt bí ngô, cá hồi, cá thu, cá ngừ, sữa ít béo, thịt gà,…
- Không nên áp dụng ăn kiêng cấp tốc: Nên ăn khẩu phần ăn phù hợp và chia nhỏ dĩa thức ăn, 1 nửa là rau, trái cây không tinh bột, ¼ là ngũ cốc nguyên hạt, ¼ là đồ ăn giàu protein như cá, thịt nạc.
- Không hút thuốc lá, uống rượu vừa phải: Nên bỏ hút thuốc lá, liều lượng rượu được khuyến cáo là nam, nữ trên 65 tuổi ~330ml bia hơi, 30ml rượu mạnh (1 đơn vị/ngày). Dưới 65 tuổi thì tối đa 2 đơn vị/ngày.
- Kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên: Để kịp phát hiện những bất thường, trong trường hợp có dấu hiệu nghi bệnh tiểu đường nên thăm khám bác sĩ ngay lập tức.
Tổng kết
Nhận thức rõ về việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống là chìa khóa để phòng tránh đái tháo đường type 2, một vấn đề sức khỏe đang ngày càng phổ biến. Qua bài viết 10 nguyên nhân chính gây ra đái tháo đường type 2. Hy vọng bạn sẽ có cái nhìn tổng quan và thêm các kiến thức cần thiết để chủ động bảo vệ sức khỏe của mình và gia đình.
Xem thêm về:
15 Dấu hiệu bị bệnh gan và cách phòng ngừa hiệu quả
Dư lượng kim loại nặng trong cơ thể ảnh hưởng như thế nào đến gan?
